Als het over de nationale parken gaat moeten we niet te veel compromissen sluiten

18-12-2022 707 keer bekeken 1 reacties

Janneke van Montfort is al sinds het prille begin betrokken bij het Nationale Parken Programma, eerst gedetacheerd bij Economische Zaken en sinds 2018 als manager van het Nationale Parken Bureau. Na vijf jaar geeft neemt zij afscheid. Een interview met een gedreven en begeesterde aanjager van de kwaliteitsslag van de Nationale Parken.

​​​​​​Sinds wanneer ben je betrokken bij het Nationale Parken programma?
In de zomer van 2014 organiseerden o.a. SNP, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, IVN enANWB een bijeenkomst voor toenmalige Kamerleden Stientje van Veldhoven en Lutz Jacobi. Daar is de motie uit voortgekomen waarin de toenmalige staatssecretaris werd opgeroepen om wat te gaan doen met de nationale parken. Hier kwam het eerste programma voor de nationale parken uit voort vanaf 2015-2016. Ik werkte bij Staatsbosbeheer en werd op mijn verzoek in 2015 gedetacheerd bij Economische Zaken om het programma, samen met Kees Lever als programmadirecteur en later ook met Saskia de Mol van Otterloo, Ferrant de Haan en Angelique Vermeulen op te zetten. Er is veel gebeurd sinds die tijd. In 2016 werd een Deal met betrokken partijen gesloten en vanaf 2018 is er het 2e Nationale parken programma, dat nu afloopt.

Dat was zeker wel pionieren in het begin; hoe hebben jullie het programma smoel gegeven?
In het begin hebben we heel veel gepraat met verschillende partijen en we organiseerden veel bijeenkomsten om tot een gezamenlijke uitwerking van thema’s te komen. Voorjaar 2015 was er zo’n bijeenkomst, waar aanvankelijk de deelnemende partijen vrij sceptisch waren, maar gaandeweg werd iedereen enthousiast, want iedereen werd gevraagd actief mee te denken over oplossingen over recreatie en toerisme en ecologie en economie in de nationale parken. De stemming draaide ten gunste van de kwaliteitsverbetering van de nationale parken. Als laatste sprak er een gedeputeerde, die helemaal geen positief verhaal had. Wat hem betreft hoefde de kwaliteitsslag niet en moest het Rijk zich er vooral niet mee bemoeien. Maar de mensen waren zo enthousiast geworden dat zij zich gezamenlijk tegen de gedeputeerde keerden. De komst van de staatssecretaris Martijn van Dam heeft daarna een enorme versnelling gebracht. De nationale parken werden zijn paradepaardje, hij heeft de verkiezing voor het mooiste natuurgebied georganiseerd en hij ervoor gezorgd dat het Nationale parken programma echt op de politieke agenda kwam. 

Je hebt veel gezien en meegemaakt in al die jaren nationale parken programma, wat is de grootste overwinning?
Ik denk dat we er goed aan hebben gedaan om de Standaard en de Leidraad te formuleren, daarmee hebben we  de inhoud van de ambitie uitgewerkt en vastgelegd.  Deze zijn samen ontwikkeld met partijen die hun kennis en inzichten gaven. Dat is zo belangrijk geweest. De inhoud heeft altijd centraal gestaan. Niet alleen wat haalbaar of politiek bestuurlijk betamelijk was, nee, de kwaliteit was het belangrijkst. Dat was moeilijk, vaak zwommen we tegen de stroom in, maar dat vind ik het meest krachtige wat we hebben gedaan. Daar ben ik ook het trots op. Ik vind namelijk: bij de nationale parken moet je niet te veel compromissen sluiten. De nationale parken zijn onze topnatuur, gelegen in toplandschap met topbelevingen. Daar moet je niet te veel van afknabbelen. Als je het in de parken niet doet, stelt de rest van het ruimtelijke kwaliteitsbeleid van het Rijk en van de provincies in het landelijk gebied ook niets voor. We moeten vasthouden aan die ambitie en niet te veel compromissen sluiten. We hebben een gezonde leefomgeving zo nodig!. We hebben een heel goed verhaal en dat is inhoudelijk goed uitgewerkt. De educatiestrategie, de communicatiestrategie, samen met het ruimtelijke onderdeel, de gebiedsidentiteit en de merkidentiteit, een geheel. Het is een ijzersterk verhaal!

Wat vind je van de koers die momenteel wordt gevaren? 
Minister van der Wal, zoals ik haar zie, lijkt mij een toffe vrouw die doet waar ze voor staat. Als iemand de koers vast kan blijven houden voor de nationale parken die we de afgelopen jaren hebben ontwikkeld is zij het wel. Onze nationale parken zijn onze internationale topgebieden. Daar moeten we gewoon voor gaan staan! Het is niet nodig alles nu in wetteksten vast te timmeren. Wel vind ik het belangrijk dat de afspraken vastliggen. Daar moet je de andere partijen, inclusief de nationale parken, aan houden, maar je hoeft niet alles tot op de millimeter uitgewerkt te hebben. Zorg dat de coalitie die er nu is, ook al verschillen de partijen in de ideeën hoe het uitgevoerd moet worden, zich kunnen verenigen in de stip op de horizon en het perspectief voor de parken. Dan kom je er wel, zolang je de koers maar blijft vasthouden. De verschillende rollen van de partijen zijn hierbij ook niet onbelangrijk.  De terreinbeheerders moeten zorgen dat ze de natuur en het landschap in die gebieden puik op orde hebben en daar ook prioriteit aan geven. Het zou mooi zijn als er in de samenwerking meer voor elkaar gebokst wordt op het vlak van natuurinclusieve landbouw en natuurinclusieve recreatie in de parken en om de natuurkernen en dat daar ook prioriteit aan gegeven wordt. Dat betekent dat organisaties als ANWB en IVN daar ook een belangrijke rol in hebben om dat te realiseren. En dat betekent ook dat het Rijk en de provincies ervoor moeten zorgen dat de nationale parken met die ambitie een goede plek krijgen in het ruimtelijk natuur- en landschapsbeleid . En er moeten structurele middelen voor komen. In westerse landen met nationale parken is het Rijk verantwoordelijk voor een fatsoenlijke financiering ervan. Die moet niet van projectsubsidies aan elkaar hangen. Neem bijvoorbeeld Noord Amerika waar ‘on behalf of the people’ de ‘national parks’ al in de 19e eeuw werden vastgelegd. In Nederland vertellen de nationale parken de geschiedenis van hoe ons land is ontstaan. Dit moet je koesteren en waarborgen voor de toekomst.

Heb je een advies voor jouw opvolger, Saskia de Mol van Otterloo
Gewoon gaan staan, er voor gaan, samen met het team en zorgen dat de parken goed zichtbaar worden. Ik heb er echt alle vertrouwen in.

Waar kijk je naar uit voor jezelf de komende tijd?
Ik kijk enorm uit naar even de vrije ruime voelen om te reflecteren, tijd te hebben voor mijn opleiding en van dag tot dag te kunnen genieten, om weer muziek te gaan maken en om nieuwe dingen te leren, hele andere dingen!

Velden met een * zijn verplicht.

Anti spam controle

We gebruiken CAPTCHA als controlemiddel om spam tegen te houden. Vink de checkbox aan om door te gaan. Mogelijk wordt er gevraagd om bepaalde afbeeldingen te selecteren.
 
Een momentje...

Roelof

09-01-23 om 11:08

Fijn Janneke !  Het was geweldig om met jou samen te werken ! Succes.

Cookie-instellingen